В. Х. Одэн "Илүү их хайрладаг нь"

Хаанаас ч юм олж уншсан “if equal affection cannot be, let the more loving one be me” гэсэн мөр сэтгэлд хоногшоод удаж байсансан. Харин саяхан google гайхлын ачаар жинхэнэ эхийг нь олоод, зохиогч нь Одэн байсныг мэдээд internet, PC, IT зэргийг хөгжүүлсэн аагтай залууст асар их хайр хүрэв.

Шүлгийг бодохнээ... “go to hell”, “give a damn” зэрэг хэллэг нь өнөө үед амьтан бүрийн амны уншлага мэт боловч шүлэг зохиогдсон 60-д онд ийм үг цаасан дээр буулгана гэдэг... нэлээд тэрслүү, танхай, чөлөөт сэтгэлгээтэй хүний шинж болов уу. Аль эсвэл Вьетнамын дайн, харуудын сонгуулийн эрхийн төлөө тэмцэл, олон улсын оюутны хөдөлгөөн, хүйтэн дайн, социализм коммунизм... амьсгалах агаарын атом молекул бүрт idea, ideal шингэж орон орны залуучууд энэ дэлхий дээр сайн сайхан нийгэм цогцлон байгуулахын төлөө хөдөлж бодож маргаж тэмцэж байсан цаг үеийн илрэл болов уу.

Амархан үг хэллэгтэй боловч Одэны шүлгүүд орчуулахад үнэхээр хэцүү санагддаг. Жишээ нь, дээхэн оруулсан Тичборны цаазаар авах ялын өмнө бичсэн шүлгийг энэ шүлэгтэй харьцуулахад энэ нь илүү хэцүү. Гэхдээ хэмжээ хязгаараа мэдэх тул орчуулна гэж санах ч үгүй л дээ... гэж бодож байсан боловч нэг мэдсэн гарын доороос гарчихсан тул толилуулъя. Мөн орос олон орчуулгаас өөрт таалагдсан хоёрыг сонирхуулъя.

Wystan Hugh Auden (1907 - 1973)
Орчуулга: Сүрэн (англи хэлнээс)

The more loving one Looking up at the stars, I know quite well　 That, for all they care, I can go to hell,　 But on earth indifference is the least　 We have to dread from man or beast.　 How should we like it were stars to burn　 With a passion for us we could not return?　 If equal affection cannot be,　 Let the more loving one be me.　 Admirer as I think I am　 Of stars that do not give a damn,　 I cannot, now I see them, say　 I missed one terribly all day.　 Were all stars to disappear or die,　 I should learn to look at an empty sky　 And feel its total dark sublime,　 Though this might take me a little time.

Илүү их хайрладаг нь 　Оддыг харахуй, очир тамд намайг унасан ч 　Огтхон ч тэд тоохгүй гэдгийг мэднэ 　Харин дэлхий дээр хүн, араатан үл тооно гэдэг 　Хамгийн айх хэрэггүй авир билээ. 　Эргүүлж эс чадах энгүй их хайраар 　Холын мичид шатвал бид яах вэ? 　Адилхан хайрлах аргагүй юм бол 　Илүү их хайрладаг нь би байя. 　Биднийг эс хайхрах тэртээх оддыг 　Бишрэгч нэг нь би мөн боловч, 　Орой тэднийг харан зогсохдоо 　Онцолж нэгийг нь санасан гэхгүй ээ. 　Одод алга болж, аль эсвэл үхлээ гэхэд 　Оргүй хоосонг харж дасах л болно, 　Хэсэг хугацаа хэрэгтэй ч гэлээ 　Хэтийн их харанхуйг мэдрэх болно.

Более любящий

Перевод: Павел Грушко Я знaю: звездaм в небесной мгле　 Не вaжно, есть ли я нa земле.　 Может, и впрямь бесстрaстность добрей,　 Чем пристрaстье людей и зверей.　 Предстaвьте, звезды влюбились бы в нaс,　 А мы бы нa них не подняли глaз!　 Скaжу, никого и ничто не виня:　 Пусть больше я люблю, чем меня.　 И я, поклонник звезд и плaнет,　 - Хотя до меня им и делa нет,　 - Глядя нa них сейчaс, не скaжу:　 Без этой звезды я с умa схожу.　 Если бы звезды нaстиглa смерть,　 - Оглядывaя пустынную твердь,　 Я бы свыкся с тем, что онa неживa,　 Хоть нa это ушел бы не день и не двa.

Перевод: Елена Тверская 　Глядя вверх на звезды легко понять, 　Что им на меня глубоко плевать. 　Но равнодушья людей и зверья 　Стоит меньше всего бояться, друзья. 　Разве лучше бы было гореть звездам 　Безответной и вечной любовью к нам? 　Раз уж равенства в чувствах достичь нельзя, 　Пусть более любящим буду я. 　Но и я, восхищающийся давно 　Звездами, коим все равно, 　Все ж не могу, глядя в звездный рой, 　Сказать, что тоскую хоть по одной. 　Когда бы последнюю стерли звезду, 　Я б научился смотреть в пустоту 　И чувствовать, как ее тьма высока... 　Хоть к этому надо привыкнуть слегка.