Ха-ха-ха, чадчихлаа!

　　

"Ха-ха-ха, чадчихлаа!" гээд ирландын тусгаар тогтнолын төлөө тууштай тэмцэгч Артур О’Коннор Английн шоронгоос суллагдахдаа элгээ хөштөл инээсэн нь гарцаагүй.

Артур О’Коннор 1798 оны Ирландын их бослогын (Irish rebellion) үеэр Францын засгийн газраас тусламж эрэхээр Парис явах замдаа баривчлагдан "эзэн хааныхаа эсрэг босч их гүрний эв нэгдлийг бусниулсан" хэргээр шороонд хоригдож байжээ. Тэрээр шоронд байхдаа доорх шүлгийг бичсэн агаад хийсэн хэрэгтээ гэмшсэн төдийгүй "хүний эрх", "эрх чөлөө" -ний тухай үзэл баримтлалыг жигшин зэвүүцэж эзэн хаандаа "үнэнч" үлдсэн мэт Английн эрх мэдэгч нарт итгүүлж чаджээ.

Шүлгийн эхний бадгийг товчилбол "хэн хүнээс илүү эзэн хаанаа магтан дуулна би" гэсэн утгатай. Хоёрдугаар бадагт "Томас Пэйн тонилох болтугай, эрх чөлөө, хуульт ёсыг мандуулсан Франц улс сөнөх болтугай" гэсэн тул Английн эрх мэдэгч нар омог бардам ирланд тэмцэгчийг буулгаж авлаа гэж баярласан нь гарцаагүй.

　　　The pomp of courts, and pride of kings,
　　　I prize above all earthly things;
　　　I love my country, but my king,
　　　Above all men his praise I’ll sing.
　　　The royal banners are display’d,
　　　And may success the standard aid:

　　　I fain would banish far from hence
　　　The Rights of Man and Common Sense.
　　　Destruction to that odious name,
　　　The plague of princes, Thomas Paine,
　　　Defeat and ruin seize the cause
　　　Of France, her liberty, and laws.

Харин энэ шүлэг нэг "но"-той нь хоёр бадгийг зэрэгцүүлж уншвал шүлгийн утга 180 градус эргэж, яруу найрагч англи түшмэдийг хууран мэхэлж чадсан нь илт:

　　　Arthur O’Connor　
　　　(1765-1852)

　　　The pomp of courts, and pride of kings,
　　　　　　　I fain would banish far from hence

　　　I prize above all earthly things;
　　　　　　　The Rights of Man and Common Sense.

　　　I love my country, but my king,
　　　　　　　Destruction to that odious name,

　　　Above all men his praise I’ll sing.
　　　　　　　The plague of princes, Thomas Paine,

　　　The royal banners are display’d,
　　　　　　　Defeat and ruin seize the cause

　　　And may success the standard aid:
　　　　　　Of France, her liberty, and laws.

Энэ шүлэг яагаад "one of the cleverest political poems" гэж нэрлэгдэх болсон нь илт болов уу. Нэмж хэлэхэд шүлэгт дурдагдаж буй Томас Пэйн 1776 онд америкийн эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэлд түлхэц өгсөн "Common Sense" -ийг бичсэн бөгөөд тэр нь хожим "Эрх чөлөөний тунхаглал"-д тусгалаа олсон юм. Мөн түүний 1791 онд бичсэн "Хүний эрх" нь либерализмын үндэс суурь болсон бүлгээ.

　　Link(s) to this post:　

• http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?res=9E03EFDB1139E033A25752C0A9649D94649ED7CF