Р. Акүтагава "Өргөмөл хүү" 2 (төгсгөл)

(үргэлжлэл)

Даанч тэр амьдрал нь удаан үргэлжилсэнгүй. Арайхийж ахин инээмсэглэх боллоо гэтэл 27 оны хавар нөхөр нь гэдэсний хижиг өвчин тусаад долоо ч хонолгүй амьсгаа хураав. Золгүй явдал үүгээр тогтсон бол бүсгүй яаж ийгээд давж гарах л байсан байх. Даанч нөхөр нь нас бараад зуу ч хоноогүй байхад бяцхан хүү нь гэнэт улаан суулга өвчнөөр өөд болсон нь бүсгүйг уй гашуудлын ёроолоос өндийх гарцгүй болгожээ. Бүсгүй тэр үед өдөр шөнөгүй улаан солиотой хүн шиг уйлж байсан гэдэг. Үгүй ээ, зөвхөн тэр үед ч биш, тэр явдлаас хойш бараг хагас жил сүнс нь зайлсан байдалтай өдөр хоногийг өнгөрөөсөн байжээ.

Уй гашуу нь жаахан намдахад ууган хүүтэйгээ уулзах тухай бодол хамгийн түрүүнд орж ирэв. “Тэр хүү эсэн мэнд бол ямар ч зовлон тохиолдсон өөр дээрээ авч өсгөе” гэж бодоод бүсгүй байж суух аргагүй болсон болов уу. Тэр даруй галт тэргээр сууж дассан Токиодоо ирж, дадал болсон замаар Шингёожи сүмийн үүдэнд хүрэв. Тэр нь өнөөх арван зургааны сургааль номлолын өдрийн үдээс өмнө байж таарав. Бүсгүй шууд хамба ламын өргөө рүү очиж хүүгийнхээ сургийг асууя гэж бодов. Гэвч сургааль ном дуустал хамба ламтай мэдээж яаж уулзах билээ. Бүсгүй тэсэж ядан сүмийн гол дуганд пиг дүүрэн цугласан сүсэгтэн олны дунд орж Ниссоо хамбын номлолыг сонсон зогсож байлаа. Гэхдээ үнэндээ бол номлол дуусахыг л хүлээж байсан хэрэг.

Ниссо хамба тэр өдөр ч Бадамлянхуа эхийн таван зуун хүүхэдтэйгээ уулзсан түүхээс иш татан, эцэг эхийн элбэрэл хайр эрхэм нандин болохыг номлож байлаа.

Бадамлянхуа эх таван зуун өндөг гаргажээ. Олон өндөг голоор урсаж очиход зэргэлдээ улсын хаан тэднийг өсгөн хүмүүжүүлжээ. Өндөгнөөс гарсан таван зуун баатар эхийгээ гэж мэдэлгүй Бадамлянхуа эхийн хэрэм цайзыг дайрахаар ирж гэнэ. Бадамлянхуа эх тэр тухай дуулаад цайзынхаа цамхаг дээр гарч “Би таван зуун баатар та бүгдийн ээж байна. Нотолгоо нь энэ” гээд хөхөө гаргаж үзэсгэлэнт гараараа ивэлгэж саахад цагаан сүү өндөр цамхагийн оройд зогсох эхийн цээжнээс таван зуун горхины урсгал адил таван зуун баатрын ам руу дусал ч уналгүй урсан оров. Хамбын сургаалийг хагас дутуу сонсож байсан ч гэлээ эртний Энэтхэгийн энгийн энэ домог золгүй бүсгүйн сэтгэлийг хачин их хөдөлгөжээ. Тиймээс бүсгүй номлол дуусангуут нүдэндээ нулимс тээн гол дуганаас гарч шууд хамбын өрөө рүү яаран ирсэн нь тэр аж.

Нарийн учир явдлыг сонсож дуусаад Ниссоо хамба тулгын хажууд байсан Юүноскэг дуудаад өдий хүртэл барааг нь хараагүй ээжтэй нь уулзуулав. Бүсгүйн үгэнд худал үгүйг хамба лам зөнгөөрөө мэдсэн болов уу. Бүсгүй Юүноскэг тэврээд нулимсаа тэсэн ядан барьж буйг хараад өрөвч нинжин сэтгэлтэй хамбын сормуус доор ч инээмсэглэлтэй цуг сувдан нулимс гялтганаж байлаа.

Түүнээс хойшхи явдлыг та хэлүүлэлтгүй гадарлах биз ээ. Юүноскэ ээжтэйгээ хамт Ёкохамагийн гэртээ харив. Эр нөхөр, үр хүүхдээ алдсан бүсгүй нинжин сэтгэлтэй тээврийн газрын эздийн санал болгосноор хүмүүст оёдол зааж, хоёр идэхгүй ч хоосон хонохгүй амьдрах мөнгөө олоод байх болжээ.

Зочин маань урт яриагаа дуусгаад өвдөгнийхөө өмнө байсан аягаа авч өргөв. Гэвч уруулдаа хүргэлгүй намайг харснаа аяархнаар ийн нэмж хэлэв:

-　Тэр хаягдсан хүү би байсан юм.

Би дуугүй толгой дохиж, хөргөөсөн халуун ус гүцэнд хийв. Энэхүү уярам бяцхан түүх миний зочин Маппара Юүноскэгийн бага насны явдал гэдгийг би анх удаагаа уулзаж буй ч аль хэдийнээ таамагласан байлаа.

Хэсэг дуугүй байсны дараа би зочноосоо:

-　Ээжийн тань бие сайн уу? гэж асуув.

Хариулт нь харин намайг гайхшралд оруулав.

-　Үгүй, ээж ноднин өөд болсон... гэвч саяын ярьсан бүсгүй бол миний ээж биш л дээ.

Зочин маань миний гайхсаныг хараад нүдээрээ инээмсэглэв.

-　Нөхөр нь Асакүсагийн Таварамачид цагаан будааны мухлаг ажиллуулж байсан, Ёкохамад очиж зовж зүдэрсэн гэдэг нь мэдээж үнэн. Харин хүүхдээ хаясан гэдэг нь худал байсныг би сүүлд мэдсэн юм. Таны мэдэж буйгаар манайх давуун утас ээрмэлийн дэлгүүртэй. Ээжийг нас барахаас нэг жилийн өмнө би худалдаа наймааны ажлаар Ниигата мужаар явж байхдаа Таварамачид ээжийн гэрийн хажууд амьдарч байсан уламжлалт уутны худалдаачин хөрштэй нь нэг вагонд сууж таарсан юм. Тэр хүн намайг асуугаа ч үгүй байхад ээж тэр үед охин хүүхэдтэй болсон боловч хүүхэд нь мухлагаа хаахаас өмнө нас барсан тухай ярив. Ёкохамад хариад би даруй ээжид мэдэгдэлгүй өрхийн бичгээ шалгатал нээрэн, тэр уут зардаг хүний хэлсэнчлэн Таварамачид төрсөн нь гарцаагүй охин хүүхэд болж таарав. Тэр хүүхэд төрөөд гурван сартайдаа өнгөрсөн юм байна лээ. Ээж ямар бодолд хөтлөгдсөнийг мэдэхгүй ч өөрийн хүү биш намайг өргөж авахын тулд хүүхдээ хаясан тухай худал түүх зохиосон байжээ. Тэгээд хорин жил унтаж босох, ууж идэхийг умартан ээж минь намайг асарч өсгөсөн юм. “Ямар бодолд хөтлөгдсөн” гэдгийг би өдий хүртэл хэчнээн удаа бодсон ч хэлж мэдэхгүй нь ээ. Гэхдээ үнэн зөвийг эс мэдэвч, Ниссоо хамба ламын сургааль үг үр хүүхэд, эр нөхрөө алдсан өр нимгэн эхийн сэтгэлийг ихэд хөдөлгөсөнд учир байгаа мэт санагдана. Ээж хамбын сургааль сонсох зуураа миний ээж болж намайг өсгөе гэж бодсон болов уу. Намайг сүмийн үүднээс олдсон тухай сургааль ном сонсохоор ирсэн мөргөлчдөөс дуулсан байх. Эсвэл харуул өвгөн ярьж өгсөн ч байж магад.

Зочин маань дуугүй болж, бодолд автсан нүдээр цайгаа харснаа гэнэт санасан янзтай оочилж эхлэв.

-　Тэгээд төрсөн хүү нь биш гэдгийг, төрсөн үр нь биш гэдгийг мэдсэн тухайгаа та ээждээ хэлсэн үү? – би үүнийг асуухгүй байж чадсангүй.

-　Үгүй л дээ, хэлээгүй. Ээжид тэр тухай хэлнэ гэдэг дэндүү харгис шүү дээ. Ээж минь ч өөд болтлоо надад юу ч хэлээгүй. Ээж минь ч надад хэлэхийг харгис гэж бодож байсан байх. Миний ээждээ хандах сэтгэл, төрсөн үр нь биш гэдгийг мэдсэнээс хойш жаахан өөрчлөгдсөн нь гэхдээ үнэн.

-　Юу гэсэн үг вэ? гээд би зочныхоо нүд рүү эгцэлж харав.

-　Урьдынхаасаа илүү ихээр хайрлаж, илүү дотноор бодох болсон. Нууцыг нь мэдсэнээс хойш ээж минь надад ээжээс ч илүү хүн болсон юм.

Зочин маань зөөлнөөр ийнхүү хариулахдаа өөрөө ээждээ хүүгээс ч илүү хүн байсныгаа мэдээгүй мэт байлаа.

Тайшёо 9 оны 7 сар (1920)

Р. Акүтагава "Өргөмөл хүү" 1

Р. Акүтагава　"Өргөмөл хүү"

Орчуулга: Сүрэн 

Асакүса дүүргийн Нагасүмичёо гудамд Шингёожи гэдэг сүм байдаг... Үгүй ээ, том сүм биш л дээ. Гэхдээ Ничиро ламтны(*1) модон сийлбэр байдаг гэхээр баялаг түүхтэй сүм байгаа юм. Тэр сүмийн үүдэнд Мэйжигийн 22-р оны (1889) намар өлгийтэй хүү орхигдсон байжээ. Хүүхдийн дэргэд төрсөн он сар бүү хэл нэрийг нь бичсэн цаас ч үгүй, хуучин шар кихачи(*2) даавуунд өлгийдөж, уяа нь тасарсан зоори(*3) дэрлүүлээд орхисон байсан гэдэг. Тэр үед Тамүра Ниссоо хэмээх өвгөн Шингёожи сүмийн хамба лам байлаа. Өглөөний мөргөлийн цагаар нас сүүдэр нэлээд дээр гарсан өвгөн харуул үүдэнд өлгийтэй хүү байгааг ирж хэлэхэд бурхан багшийн өмнө мөргөл үйлдэн зогсож байсан хамба эргэж ч харалгүй “Тийм үү, наашаа аваад ир” гэж ажиг ч үгүй хариулжээ. Түүгээр ч барахгүй, харуул өвгөн өлгийтэй хүүг эв хавгүйхэн тэвэрч ирэхэд шууд өргөж аваад “Өө, эгдүүтэй муухай хүүхэд байна. Бүү уйл, бүү уйл. Өнөөдрөөс өвөө нь чамайг өсгөнө” гээд юу ч болоогүй мэт аргадаж эхэлсэн гэдэг. Энэ бүхнийг хамба ламд талтай өвгөн харуул хүж, шикими(*4) зарах зуураа мөргөж залбирахаар ирсэн хүмүүст ярьдаг байжээ.

Та ч бас мэдэж магадгүй, Ниссоо хэмээх тэр хамба угтаа бол Хүкагавад шохойчин хийж байсан гэдэг. Гэхдээ арван есөн насандаа өндөр тавцангаас унаж ухаан алдсанаасаа хойш гэнэт бодь сэтгэлээ хөгжүүлэх хүсэл нь оргилсон гэх, огцом түргэн зантай хачин хүн байсан гэлцдэг.

Хамба лам хүүд Юүноскэ гэдэг нэр өгөөд өөрийн хүү мэт өсгөх болжээ. Гэвч эргэлтээс хойш сүм хийдэд эмэгтэй хүний сүнс сүүдэр ч үгүй болсон учир(*5) нялх хүүг асарна гэдэг амар ажил биш байсан юм шүү. Хүүг асарч тойлохоос эхлээд угжны сүүг нь бэлдэх гээд бүх ажлыг хамба лам ном мэгзэм унших завандаа өөрөө хийдэг байв. Тэр байтугай нэг удаа Юүноскэ ханиад ч билүү хүрээд халуурсан нь, хийдэд ихээхэн хандив өргөж байсан голын эргийн загасны захын Нишитацү хэмээх хүний хойд насны буян үйлдэх ажилтай давхцахад, Ниссо хамба халуунтай хүүг цээжиндээ наагаад, өрөөсөн гартаа болор эрхээ эргүүлэн хэзээний хээвнэг янзаараа номоо уншиж дуусгасан гэлцдэг.

Гэхдээ энэ бүхий л хугацаанд хээгүй зантай ч нигүүлсэнгүй сэтгэлт тэр хамба болдогсон бол хүүг төрсөн эх эцэгтэй нь уулзуулах юмсан гэх бодол сэтгэлдээ тээн явжээ. Хамба лам сургааль айлдах суудлаасаа – нээрээн, одоо ч очиж харвал хийдийн өмнөх баганаас “Сургааль номлол сар бүрийн 16-ын өдөр” гэсэн хуучин бичиг унжиж байгаа шүү – үе үе япон, хятадын эртний үүх түүх, болсон явдлаас иш татан эх үрсийн энэрэл хайрыг эрхэмлэх нь бурхан багшийн хайр ивээлийг хүртэж талархахтай адил хэмээн халуу дүүгтэл айлддаг байсан гэдэг. Гэвч сургааль номын өдөр ар араасаа цувж өнгөрөвч өргөмөл хүүгийн эцэг эх гэж урагш гарч хэлэх хүн байгаагүй билээ.

Гэхдээ үгүй юм байна, Юүноскэг гурван настай байхад нэг удаа ээж нь гээд оо энгэсэгд түлэгдсэн(*6) хүүхэн ирсэн гэсэн. Гэвч тэр хүүхэн золгүй хүүг олиггүй үйлд ашиглахаар санаархаж байж л дээ. Сайн асууж лавлаваас сэжиг төрүүлэх үгс л амнаас нь унах тул цочмог түргэн ууртай хамба хүүхнийг зодох нь холгүй хорон үгээр загнан зандарч, даруй хөөж гаргасан гэдэг.

Тэгж байтал Мэйжигийн 27 оны өвөл болж Орос-Японы дайны тухай яриа олныг шуугиулж эхлэх үед, мөнөөх арван зургааны сургааль номын дараа хамба лам өрөөндөө буцаж иртэл боловсон байрны гучин дөрөв, тав насны эмэгтэй араас нь орж иржээ. Өрөөнд нь тогоо тавьсан тулгын хажууд гурван настай Юүноскэ бэрсүүт жүрж хальслан сууж байв. Түүнийг харангуутаа бүсгүй ямар ч эргэлзээгүй хамбын өмнө хоёр гараа тулан сөгдөн сууж чичирхийлсэн дуугаар “Би энэ хүүхдийн ээж нь байна” гэж шийдэмгий хэлжээ. Ниссоо хамба гэнэтийн явдалд балмагдан хэсэг зуур мэндийн үг ч хэлэх сөхөөгүй байж. Гэвч эмэгтэй хамбын эл байдлыг анзааралгүй сүрлэн татами дэвсгэр лүү ширтэж, сэтгэл санаа нь шаналан үймэрч буй нь бүх биенээс нь мэдрэгдэх авч өдий хүртэл хүүг өсгөн хүмүүжилсэнд талархсанаа үгээ цээжилчихсэн мэт эелдгээр давтан давтан хэлж байлаа. Хэсэг хугацаанд ийнхүү талархал сонссоны дараа хамба лам улаан модон дэвүүрээ дээш өргөн бүсгүйн яриаг тасалж, юуны түрүүнд хүүгээ хаясан учрыг ярихыг шаардав. Бүсгүй сүрлэн татами дэвсгэр ширтсэн чигтээ ийнхүү ярьжээ.

Одооноос яг таван жилийн өмнө бүсгүйн нөхөр Асакүсагийн Таварамачид цагаан будааны мухлаг нээн ажиллуулж байсан боловч хувьцаа сонирхон худалдан авч зарж эхэлснээр тэд хамаг өмч хөрөнгөө алдаж, эцэстээ амьтны нүд хариулан харанхуй шөнөөр зугтах аятай Ёкохамад ирж суурьшихаар болов. Гагцхүү төрөөд удаагүй муу хүү нь улаан амьнаас өөр юу ч үгүй тэдэнд дараа болохоос гадна, золгүй бүсгүйн сүү огт ороогүй учир Токиог ардаа орхих тэр шөнө нөхөртэйгээ хоёулаа уйлан хайлан Шингёожи сүмийн үүдэнд нялх үрээ орхиод явжээ.

Дараа нь цөөн хэдэн танилаа бараадан, галт тэргэнд ч суух мөнгөгүй явган Ёкохама ороод нөхөр нь тээврийн газар, бүсгүй өөрөө ээрмэлийн газар ажиллахаар болж, хоёулаа хоёр жил борви бохисхийлгүй ажиллав. Тэгж байтал азын тэнгэр эргэж тэднийг ивээсэн үү, тээврийн газрын эзэн нөхрийнх нь үнэнч зүтгэлийг үнэлж Хонмокүгийн гол гудамжинд жижиг салбар мухлаг ажиллуулахыг зөвшөөрөв. Эмэгтэй ээрмэлийн ажлаа даруй орхиод нөхөртэйгээ хамт ажиллах болсныг хэлэх илүү биз ээ.

Тэдний тээврийн газрын ажил цэцэглэж ашиг орлого тун сайтай байв. Бас жилийн дараа эрүүл чийрэг хүүтэй ч болов. Мэдээж энэ бүх хугацаанд золгүй хүүгийнх нь тухай бодол тэр хоёрын бодол санааны мухарт үргэлж хадаастай байв. Ялангуяа бүсгүй хүүгээ хөхүүлэх бүр Токиогоос дайжсан тэр шөнийн явдлыг тод санадаг байлаа. Гэвч мухлагийн ажил амсхийх хором тэдэнд үл олгоно. Хүү нь ч өдрөөс өдөрт өсөж том болж байлаа. Тэгсээр банкинд багахан ч болов хуримтлалтай болж... ийнхүү удаан хугацааны дараа тэд ямартай ч ахиад аз жаргалтай амьдрах боломжтой болжээ.

(төгсгөл дараагийн бичлэгт)

---------------------------------------
*1　Ничиро (1243-1320) бурханы шашин номлон дэлгэрүүлж байсан нэртэй лам
*2　кихачи даавуу – шар дэвсгэр дээр бор улаан судал татсан уламжлалт даавууны нэгэн төрөл
*3　зоори – эмэгтэй хүний өсгийгүй модон шаахай
*4　шикими – нас барсан хүнд өргөх нэгэн төрөл хүчтэй үнэртэй ургамал
*5　1867-1868 оны Мэйжигийн эргэлтийг хэлж байна. 1868 он хүртэл сүм хийдэд эмэгтэй хүн орох хориогүй байсан.
*6　Дээр үеийн цагаан оо энгэсэг хүний биед хортой цайруулах тугалга агуулж байсан тул удаан хэрэглэхэд нүүр түлэгддэг байсан. Байнга хэрэглэх жүжигчид болон гэйша нарт тохиолдох нь олон байсан.

Шинь Гёнсүг "Ээжийгээ даатгая" IV (төгсгөл)

Гоё доо, гоё доо～♪
Энэ романыг солонгос хэлнээс монгол руу орчуулсан, удахгүй хэвлэгдэнэ гэж дууллаа. Тиймээс англи, япон орчуулгыг харьцуулан энд тэндээс орчуулж блогтоо оруулж байснаа үүгээр өндөрлөе. Гэхдээ зарим хүмүүсээс "зарим хэсэг нь ойлгомжгүй байна" гэх гомдол авсан тул өндөрлөхөөсөө өмнө жаахан тайлбар бичье. Гэхдээ юу л даа.. угаасаа энд тэндээс орчуулсан юм чинь ойлгомжгүй байх нь ойлгомжтой л доо... хэхэ.

Нэгэн өдөр Сөүлийн буудал дээр ээж алга болоход бүгд ээжийнхээ эрэлд гарна. Дөрвөн хүүхэд аавтайгаа хамт ээжийгээ хайхдаа өнгөрсөнөө санаж, дурсаж, гэмшиж, ээжийнхээ тухай, өөрсдийнхөө тухай олныг бодож эргэцүүлнэ. Зохиол таван хэсгээс бүрдэнэ: 1) зохиолч охины өгүүлэл, 2) компанид ажиллах хүүгийн өгүүлэл, 3) эхнэртээ бүгдийг даатган амьдрах аавын өгүүлэл, 4) алга болсон ээжийн өгүүлэл,  5) төгсгөл хэсэг буюу дахиад зохиолч охины өгүүлэл. Сонирхолтой нь зөвхөн ээж л “би” хэмээн нэгдүгээр биеэс өөрийнхөө тухай ярьна. Охин, аавын хэсэг нь хоёрдугаар биеэс (өөрийгөө “чи” гэх өгүүлэл), хүүгийн хэсэг нь гуравдугаар биеэс (“тэр ингэжээ” г.м.) бичигдсэн нь зохиомжийн нэг онцлог.   Миний бодлоор хүүгийн хэсэг ч хоёрдугааар биед байсан бол дээр байж... зохиолч гэхдээ өөр сонголт хийжээ. Зохиолоос дайны дараах Солонгосын түүх, жирийн хүмүүсийн амьдралын тухай ч олныг мэдэж болно. Гэхдээ үнээс цааш яриад яахав, аавын хэсэг & хамгийн сүүлийн охины хэсгээс орчуулж оруулахаа болилоо, хэвлэгдэхээр нь уншаарай хүмүүс ээ. :)

Солонгос нэрсийг монголоор хэрхэн галиглахыг хэлж өгсөн Amraa-д (http://orch.blogspot.jp/) их баярлалаа !

үргэлжлэл

Ээжийн хэсэг II

Өө, чи энд байсан юм уу?
Комсо дахь гэрт чинь очиход нэлээд удаан эзгүй байх шиг байсан. Далай талын модон хаалга эвдэрч, гэрийн үүдэнд цоож өлгөсөн байсан. Үүдээ цоожилсон атлаа гал тогооныхоо хаалгыг яагаад нээлттэй орхио вэ? Далайн салхи хайр найргүй савласан байх, хагас нурсан байна лээ тэр хаалга.

Чи яагаад эмнэлэгт байна вэ? Энэ эмч одоо яагаад байна аа? Эмчилэхийн оронд чамаас баахан юм асуугаад байх юм. Чиний нэрийг давтан давтан асуух юм. Юунд тэр вэ? Гол нь чи минь яагаад нэрээ хэлэхгүй гүрийнэ вэ? “И Үнгюү” гэж хариулахад л болно шүү дээ. Хариулахгүй болохоор л эмч олон дахин асуугаад байгаа юм. Энэ ер яачихсан эмч вэ? Хүүхдийн тоглоомон усан онгоц гаргаад “Энэ юу вэ” гэнэ үү? Сонин тоглоомтой хүүхэд вэ, усан онгоцыг мэднэ, мэдэхгүй гэж юу байдаг юм. Хамгийн гол нь чи минь сонин байна. Яагаад хариулахгүй байна вэ? Үгүй байлгүй дээ, үнэхээр мэдэхгүй байна гэж үү? Өөрийнхөө нэрийг мартсан гэж үү? Усан онгоцыг хэлж мэдэхгүй байна гэж үү? Нээрээ юү?! Эмч дахиад асууж байна:
-　Таны нас?
-　Зуу!
-　Та битгий ингэ л дээ. Таны жинхэнэ нас хэд вэ?
-　Хоёр зуу!
Нэлээд уцаарлангуй байна уу даа. Юунд өөрийгөө хоёр зуун настай гэнэ вэ? Надаас таван насаар дүү гэхээр чи хэдтэй болж таарах вэ... Эмч дахиад л асууж байна.
-　Шин Гү!
-　Та сайн бодоод хариул даа!
-　Бэг Илсоб!
Шин Гү? Бас жүжигчин Бэг Илсоб уу? Миний дуртай Шин Гү, Бэг Илсоб хоёрыг хэлж байна уу?
-　Та битгий ингээд бай л даа. Сайн бодоод хариул.
Хамар чинь шуухитнаж нулимс дусална. Юу болоод байна аа? Чи яагаад энд байгаа юм? Яагаад энэ эмч утгагүй юм асуугаад байна? Амархан асуултанд хариулж чадахгүй чи минь яагаад уйлна вэ? Чиний нулимсыг би хэзээ ч харж байгаагүй. Би л үргэлж уйлдаг нь байсан шүү дээ. Миний уйлахыг чи тун ч олон удаа үзсэн. Өнөөдөр харин анх удаагаа чамайгаа уйлахыг харлаа.
-　Та дахиад нэг удаа нэрээ хэл дээ.
Чи минь дуугүй сууна.
-　Дахиад ганцхан удаа!
-　Пак Сонёо!
Энэ чиний биш миний нэр шүү дээ. Нэрийг минь анх асуусан тэр өдөр санаанд тодхон. Сэтгэлд минь гаргасан чиний зурвас жим жилээс жилд хатууран гүнзгийрч, өргөн зам болж тэлсэн юм. Хайрган доторх хайрга, шороон доторх шороо, элсэн доторх элс мэт. Би тэгэхэд залуу байжээ. Идэр залуу байхдаа “залуу насандаа явна” гэж бодсон удаа үгүй боловч чамтай учирсан тэр өдрийг бодохоор залуу үеийн минь төрх санаанд бууна.

****************

Тэр үед төрсөн хүүхэд энэ залуу мөн үү? Чиний гарыг илж арчиж байна. Нурууг чинь бас арчиж байна. Олон ч жил өнгөрчээ. Гөлгөр хүзүү чинь үрчлээтэж, өтгөн хар хөмсөг чинь сийрэг болжээ... Эмчийн оронд одоо хүү чинь асууж байна.
-　Аав аа, нэрээ хэл л дээ. Таныг хэн гэдэг вэ?
-　Пак Сонёо.
-　Пак Сонёо гэж хэн бэ, аав аа?
Би ч гэсэн мэдэх юмсан... Би чамд хэн байсан бол?

****************

Би чамд хэн байсныгаа мэдэхгүй ч, чи миний насан туршийн анд байсан. Хүүхдүүдээ хооллох савтай гурилыг минь мэхлэн авч, дотрыг минь харанхуйлж байсан хүнтэй ийм олон жил нөхөрлөнө гэж хэн санах вэ. Хүүхдүүд маань чи бид хоёрыг ойлгохгүй л дээ. Бидний явдлыг ойлгохоос тэд  "Дайны үед тэдэн зуун мянган хүн нас барсан" гэх баримт ойлгохдоо л илүү сайн.

****************

Хүүг чинь гурван долоо хоног хүртэл өдөр бүр танайд очиж хөхүүлдэг байлаа. Хааяа өдөр очно, хааяа шөнө дунд. Тийм болохоор л чи надад өртэй мэт өөрийгөө санаж байсан болов уу. Үүнээс өөр чиний төлөө юу ч хийгээгүй атлаа, түүнээс хойш гучин жилийн турш хэцүү бэрхтэй тулгарах бүр чам дээр очдог байлаа. Күюн өөд болсноос хойш чам дээр очдог болсон шиг санана... тэгэхэд үхье л гэж бодож байлаа. Амьд байснаас үхсэн нь дээр мэт санагдаж байсан юм. Бүгдээрээ намайг зовоож байхад чи л ганцаараа надаас юу ч хүсээгүй. Тэсэх л хэрэгтэй гэж хэлсэн, тийм үү? Цаг хугацаа бүхнийг мартуулж эдгээнэ гэж тайтгаруулсан. Юу ч бодолгүйгээр урдах ажлынхаа л ард гарах хэрэгтэй гэж хэлсэн. Тэгэхэд чамайг байгаагүй бол би яах байсан бол... цөхрөл гашуудлаасаа гарч чадахгүй, галзуу юм шиг байсан даа.

Дөрөв дэх, амьгүй төрсөн хүүхдийг минь тэртээх толгодын дунд чи л нутаглуулсан. Одоо бодоход, би арай дэндүү тээр болсноос чи Комсо руу нүүсэн юм уу? Чи минь далайн эрэгт засагчилж амьдрах нэгэн биш. Газар хагалж, үр тарих хүн. Өөрийн газар байгаагүйн эрхэнд л хүний газар хагалж байсан болохоос. Чамайг Комсо руу нүүхэд энэ бүхнийг ухаарах ёстой байжээ. Намайг дараа болоод байснаас Комсо руу нүүснийг чинь, бас чамд дэндүү муухай загнаж байсныгаа би одоо л ойлгож байна.

Анхны уулзалт аясыг шийднэ гэдэг үнэн байх. Би дотроо чамайг надад өртэй мэт санаж, тэрийгээ дураараа авирлан үзүүлж байснаас гарцаагүй. Худал хэлэн гурилтай савыг минь хулгайлаад дугуйндаа ачаад явахад чинь танайхыг олж очсон шигээ, надад хэлэлгүй Комсо руу нүүсний чинь дараа ч би чамайг олоод л очсон. Комсо чамд зохих газар биш байлаа. Тариалангийн талбайдаа биш далайн давалгааны өмнө зогсох чинь төөрсөн хүүхэд шиг хачин харагдаж байсансан... Далайн эргийн давсны талбайн дэргэд намайг хараад царай чинь яаж хувирсныг би одоо хэр сайн санана. Тэр царайг би ерөөс мартаж чадаагүй юм. Харин одоо бодоход чиний тэр царай “Энэ намайг эндээс хүртэл олж дөнгөө юү?” гэж байсан болов уу.

Чиний ачаар Комсо гэдэг газар цээжинд минь хоногшин үлджээ. Яах учраа олохгүй хэцүү явдал тохиолдох тоолонд чам дээр очдог байлаа. Тэгсэн мөртлөө сэтгэл уужирч бүх юм хэвэндээ орохоор чамайг мартчихдаг байв. Чамайг мартсан гэж бодож байлаа... Комсод намайг харангуутаа чи шууд л “Юу тохиолдоо вэ?” гэж асуусан. Одоо л чамд үнэнээ хэлье. Комсод би ямар нэгэн золгүй явдал тохиолдсон учраас биш, анх удаагаа зүгээр л чамтай уулзмаар санагдаад очсон юм.

****************

Комсоо руу зугтаасан тэр үеийг эс тооцвол, чиний хэрэг үгүй болтол чи минь үргэлж нэг газраа байжээ. Үргэлж нэг газраа, хажууд минь байсанд баярлалаа. Чамайг байсан учир би цааш амьдарч чадсан байх. Сэтгэл санаа хэцүү үед байнга очдог атлаа гараа ч атгуулсан удаагүйдээ уучлал гуйя. Өөрөө очдог атлаа, чамайг миний зүг алхам атугай хийх гэхээр шууд таслан зогсоодог байв. Одоо бодоход, би дэндүү муухай авирлаж байжээ. Намайг уучлаарай, үнэхээр уучлаарай. Эхэндээ эвгүй санагдсанд тэгж байсан юм. Дараа нь ингэж болохгүй гэж бодогдоод... сүүлдээ бол хөгширч нас өндөр болсных. Чи миний нүгэл, бас жаргал минь билээ. Би бас чиний нүдэнд журамтай, хүндлэм хүн болж харагдахыг хүссэн юм...

Хааяа чамд ярьдаг байсан даа, уншсан гээд янз бүрийн үүх түүх... үнэндээ би тэдгээрийн нэгийг нь ч уншаагүй юм. Охиноосоо дуулсныгаа л чамд уншсан мэт ярьдаг байлаа. Нэг удаа, Испани гэдэг улсад Сантьяго гэдэг газар байдаг тухай ярьсныг санаж байна уу? Чи тэр газрын нэрийг тогтоож чадахгүй “Хаана байдаг гэнэ ээ?” гээд давтан давтан асууж байсан сан. Тэнд мөргөлийн зам бий, гучин гурван өдөр явж хүрдэг мөргөлийн зам байдаг гээд би бурж гарсан даа. Үнэндээ би биш, Чихон охин маань л тийш явахын хүслэн болоод байсан юм. Тэгээд хааяа тэр тухайгаа надад ярихыг нь би өөрөө явахыг хүссэн мэт чамд ярьчихсан юм. “Тийм их хүсэж байвал хоёулаа явъя л даа” гэхэд чинь зүрхэн тушаа өвдөх шиг болж билээ. Одоо бодоход, тэр өдрөөс хойш би дахин чам дээр очоогүй юм байна. Үнэнийг хэлэхэд, тэр газар хаана байдгийг би мэдэхгүй, бас тийш явахыг хүсээгүй юм.

Өнгөрсөн цагт бидний хамтдаа хэлсэн, хийсэн бүхэн юу болж, хааш оддогийг чи мэдэх үү? Чамаас асуухыг хүсдэг байсан ч чадаагүй учир охиноосоо асуухад “Ээж ийм юм асуух сонин юм аа” гээд “Замхран алга бололгүй одоо цагт нэвтэрч, шингэж үлддэг байх” гэж хариулж билээ. Бэрх үгтэй хүүхэд шүү. Чи утгыг нь ойлгож байна уу? Аль хэдийнээ улирч өнгөрсөн мэт санагдах бүх зүйл одоод шингэсэн байдаг, зөвхөн бид тэр бүхнийг мэдэрч чадахгүй гэнэ. Тиймээс өнгөрсөн цагийн юм өнөө цагтай холилдож, өнөө цагийн юм ирээдүйн юмтай холилдож, бас өнгөрсөн цагийн юм ирээдүйн юмтай холилдон нийлдэг байх нь. Гэвч үүнээс цааш хоюулаа тэр бүхнийг дахин нийлүүлж чадахгүй болжээ. Ингээд би явья даа.

Чамтай анх уулзсан тэр өдөр, чи дугуй хулгайлж уначихаад гурилтай сав толгой дээрээ тавиад замын хажуугаар алхаж яваа надтай тааралдах хүртлээ, тэр дугуйгаа зарж, зарсан мөнгөөрөө далайн замаг авна гэж бодож явсан тооцоо чинь өнөөдрийн хаа нэгтээ шингэсэн байдаг болов уу? Дугуйгаа зарж чадалгүй авсан газраа буцааж тавихад эзэн нь чамайг барьж баахан хэрэг мандсаны ул мөр үлдээ болов уу ? Тэр бүх үйл явдал улирч өнгөрсний хананд шингэж өнөөг хүртэл биднийг хөтлөө болов уу...

Намайг алга болсны дараа хайхаар харсан зүгтээ явж байсныг чинь мэднэ. Амьдралдаа хот орж үзээгүй атлаа ганцаараа Сөүл буудал дээр ирж надтай төстэй харагдсан бүх хүнийг зогсоож байсныг чинь мэднэ. Миний сураг дуулдах болов уу гэж манай гэрийн урдуур зөндөө олон өнгөрснийг мэднэ. Хүүхдүүдтэй минь уулзаж надад юу тохиолдсоныг асуумаар байсныг чинь ч мэднэ. Тийм учраас л чи минь өвдөө юү дээ?

Чиний нэр И Үнгюү шүү дээ. Эмч дахиж эмч асуухаар "Пак Сонёо" биш "И Үнгюү" гэж хариулдаг юм шүү. Одоо чамайгаа амраая даа.

Чи нууц минь билээ.
Чамайг миний амьдралын нэгээхэн хэсэг байсныг намайг мэдэх хэн ч тааж эс чадна. Чиний тухай мэдэх хүн байхгүй ч амьдрал хэмээх энэ их голын бэрхшээлтэй нугачаа бүрт зөвхөн чи л надад сал тавьж, үерийн догшин усыг аюлгүй туулахад тусалж байжээ. Чи минь байсан болохоор би жаргалтай байсан. Чам дээр жаргалтай биш зовлонтой үедээ очиж байсан тулдаа л амьдралынхаа аяныг туулж чадсанаа өнөөдөр хэлэхээр ирсэн юм.
Одоо найз нь явъя даа.

*********************

Шинь Гёнсүг "Ээжийгээ даатгая" III

үргэлжлэл

Ээжийн хэсэг I

Миний охин үргэлж ээжийнхээ баяр баясгалан байлаа. Охин минь ээжийнхээ дөрөв дэх хүүхэд... охиндоо хэлж байгаагүй болохоос үнэндээ бол тав дахь л даа. Чиний өмнө төрөнгүүтээ өнгөрчихсөн нэг хүүхэд байсан юм...

Ээж нь зөвхөн чамдаа л бусад ээжүүдийн хийж өгдөг бүхнийг хийж өгчээ. Сүү ихтэй байж найман сар хүртэл хөхүүлж чадсан. Хүүхдүүдээсээ зөвхөн чамайгаа л цэцэрлэг гэдэг газар явуулсан. Охиндоо авч өгсөн анхны гутал резин биш даавуун биеийн тамирын гутал байсан. Бас тийм, охиноо сургуульд ороход нэрийн тэмдгийг нь ээж нь өөрөө хийж өгсөн юм. Охины минь нэр ээжийнх нь амьдралдаа бичсэн анхны хангул үсэг. Цэвэрхэн бичихийн тулд хичнээн удаа давтаж бичсэн гээч. Ээж нь охиныхоо энгэрт нусны алчуур, өөрийн гараар бичсэн нэрийн тэмдэг хадаж өгөөд, мөн өөрөө хөтлөөд сургуульд хүргэж өгч билээ. Миний охин “Ээж сүртэй шдээ” гэж бодож байна уу? Ээжид нь сүртэйгээр барах уу хэрэг байсан юм. Хёнчол ах нь сургуульд ороход ээж нь хамт яваагүй. Үсэг бичүүлж магад гэж айгаад гэрийн аар саар ажлаар шалтаг хийн, авга эгчтэй чинь хамт явуулсан юм. “Бүх хүүхдүүд ээжтэйгээ явж байхад би ганцаараа авга эгчтэйгээ” гээд ах чинь гомдоллож байсан нь одоо хэр хааяа чихэнд хангинах шиг болдог. Бага ах нь сургуульд ороход ээж нь түүнийг Хёнчолтой хамт явуулсан юм. Эгчийг нь ч гэсэн том ахтай нь хамт явуулсан. Зөвхөн чамд л ээж нь хот орж хичээлийн цүнх, сүлжмэл торон даашинз авч өгсөн. Тэгж чадсандаа ээж нь ямар их баяртай байсан гээч. Тэр хүнийг гуйж охиндоо алгын чинээ жаахан ширээ бас хийлгүүлсэн. Эгчид нь ширээ байгаагүй юм... гэрийн даалгавраа шалан дээр хийсээр байгаад том мөртэй болсон гэж эгч нь одоо хэр хааяа нэг гомдоллодог доо. Охин минь бяцхан ширээнийхээ ард суугаад хичээлээ давтаж, ном уншиж байгааг хараад ээж нь ямар их баярладаг байв аа. Чамайг их сургуулийн шалгалтанд бэлдэж байхад ээж нь өдрийн хоол хийж өгдөг байлаа. Суургууль дээрээ орой болтол давтлага хийвэл гадаа нь хүлээж байгаад охинтойгоо хамт харьж ч байлаа. Охин минь ээжийгээ үргэлж баярлуулна. Жижигхэн тосгонхыхоо хамгийн сайн сурагч байсан юм шүү дээ.

Миний охин Сөүлийн шилдэг их сургууль, тэгэхдээ бүр эм зүйн ангид тэнцэхэд ахлах сургууль чинь баяр хүргэсэн самбар гаднаа тавьсан байсан. Хүн болгон надад “Яаж ийм мундаг охинтой болох вэ” гэж билээ. Ээж нь баярласандаа амаа чихэндээ хүргэх шахам инээж явсан байх. Ээж нь охиноороо хичнээн их бахархаж байсныг миний охин мэдэхгүй л болов уу. Бусад ах эгч нарынх нь төлөө ээж нь харин юу ч хийж чадаагүй юм. Адилхан миний хүүхдүүд ч гэлээ, тэднийг бодоход ээжийнх нь сэтгэл ингэтлээ цэлмэхгүй. Юу ч хийж өгч чадаагүйдээ ээж нь гэмшиж, өөрийгөө зүхэж, харамсаж явдаг. Энэ бүхнээс миний охин л ээжийгээ чөлөөлж өгсөн юм шүү дээ.

Миний охин оюутан болоод жагсаал цуглаан хийгээд гүйж байхад ах нарыг нь хориглодог шигээ ээж нь саад болоогүй ээ. Мёндунд байдаг тэр загалмайтны сүмд өлсгөлөн зарлаад сууж байхад чинь ч эргэж очоогүй. Нулимс асгаруулагч хийнээс болсон уу, охины минь нүүр битүү хар батга болоход ч ээж нь юм хэлээгүй. Охиныгоо юу хийж, юуны төлөө явж байгааг сайн ойлгож мэдэхгүй ч хийх ёстой учраас, хийж чадах учраас хийж байгаа гэж боддог байлаа. Найзуудтайгаа манай тосгонд ирж шөнө дөлөөр цуглаан хийж эхлэхэд чинь ээж нь хоол хийж, унд цай зөөж байсан. Авга эгч чинь энэ хүүхдийг энэ чигээр нь орхивол улаан паргэн (*социализм болон хэт зүүний талын үзлийг баримтлах хүмүүсийг доролмжлон хэлэх үг, орч.) болно шүү гэж үглэж байсан ч ээж нь охиныхоо хийх, хэлэхийг ерөөс хорьж байгаагүй. Ах нарыг нь харин тэгж чадаагүй юм. Би тэднийг сургаж аргадаж, хорьж загнадаг байсан. Жагсагч оюутнууд цагдаагийхантай мөргөлдөхөд бага ах чинь бороохойд цохиулан нуруугаа гэмтээсэн юм. Ахынх нь нуруунд халаасан давстай нойтон давуу тавьж байхдаа ээж нь "Үүнийгээ болихгүй бол амиа хорлоно" гэж айлгаж байлаа. Тийм байтлаа хүү нар минь ээжийгээ тэнэг харанхуйд бодох вий гэж эмээж байсан. Хүн залуу насандаа, залуу учраас хийх ёстой зүйл гэж байдгийг ээж нь мэднэ. Тэгсэн атлаа ах нарыг чинь байдаг чадлаараа хориглож, хойш нь татсан минь үнэн. Харин чамайг бол ээж нь тэгээгүй юм.

*************

Охин минь, хайр минь.
Түүнээс хойш Сөүлд очих бүр чи ээжийгээ театр ч юмуу, эзэн хааны бунхан ч юмуу үзүүлэхээр дагуулж явдаг болов. Бас дууны пянз зардаг номын дэлгүүрт ээждээ чихэвч зүүлгээд дуу сонсгож байсан удаатай. Охиноосоо ээж нь энэ Сөүл хотод Гвангхвамүн гэдэг газар, хотын захиргаа байдгийг мэдэж, хорвоод хөгжим кино байдгийг таньсан. Миний охин бусад хүмүүсээс өөр амьдрал туулна гэж ээж нь бодож байлаа. Ах эгч нар дундаасаа зөвхөн чи л ядуугийн зовлонгоос ангид, эрх чөлөөтэй өссөн болохоор дуртай зүйлээ чөлөөтэй хийгээсэй л гэж ээж нь хүссэн юм. Охины минь эрх чөлөө ээжид нь тэс ондоо ертөнцийг мэдэх боломж өгсөн учраас, охиныгоо бүр ч илүү эрх чөлөөтэй болоосой гэж хүссэн билээ. Илүү чөлөөтэй байснаараа бусдын төлөө амьдарч, хүн олонд тустай үйлс бүтээгээсэй гэж ээж нь хүссэн юм.

*************

Нярай хүүхэд уйлахад аавын талын эмээ “Хүүхэд уйлаад байна, хурдан хөхүүл” гэж ээжид нь хэлдэг гэсэн. Харин ээжийн талын эмээ “Энэ хүүхэд уйлаад муу ээжийгээ бүр ядраачихлаа, жаахан ч болов унтуулсангүй” гэдэг гэнэ. Охиныгоо төрөхөд ээж нь яг л тийм эмээ болсон.

*************

... Охины минь царайнаас хүүхэд насных нь төрх алга болжээ. Шинэхэн сар шиг нүд нь бүр ч илүү онигор болоо юу даа. Одоо инээсэн ч охины минь царайд өсвөр насных нь цог золбоо алга. Охиныхоо царайд ийм олон үрчлээ суухыг харсан болохоор ээжийнх нь амьдрал богино байсан гэж хэлж болохгүй нь. Гэхдээ ээж нь охиныгоо ингэж гурвын гурван хүүхэд өсгөж амьдрана чинээ зүүдлээ ч үгүй. Сав л хийвэл уйлж уцаарлаж, санаснаараа зүтгэдэг байсан эгчээсээ миний охин тэнгэр газар шиг тэс өөр. Цагийн хуваарь гаргаад хийх юмаа төлөвлөдөг байсан биз дээ. Тийм учраас “Ээж ээ, ёстой мэдэх юм алга. Гурвын гурван хүүхэдтэй болно гэж бодоо ч үгүй юм байна. Гэхдээ хүүхэдтэй болсноос хойш гаргах л хэрэгтэй, тийм үү ээж ээ?” гэж хэлэхэд чинь тэс өөр хүнтэй ярьж байгаа мэт санагдаж алмайрч орхисон юм.

Ээж нь эгчийг чинь л олон хүүхэдтэй болно гэж бодож байлаа. Миний охин хэзээ ч уурлаж байгаагүй. Ах эгч нар дундаасаа зөвхөн чи л ямар ч ууртай хүнд юуг ч дэс дараатай, тайван хэлж ойлгуулж чадна. Тийм болохоор ээж нь охиныгоо хүүхэдтэйгээ болох эсэхээ тунгаан бодож, болсон ч ганц л хүүхэдтэй болох байх гэж бодож байлаа. Миний охин "Ах нартай адил ширээ авч өг" гэж уйлж унжиж байсан том эгч шигээ хэзээ ч юм нэхэж гуйж байгаагүй. Үсээ хоёр хувааж боочихоод шалан дээр түрүүлгээ хараад хэвтэж байхад нь "Миний охин юу хийж байна?" гэж асуухаар "Тоо бодож байна" л гэж хариулдагсан. Эгч нь тооны ном шагайдаг ч үгүй байлаа. Харин миний охин тоондоо сайн. Багын л оюун бодлоо гайхмаар төвлөрүүлж чаддаг хүүхэд байсан. Бодлогын хариуг олохоороо хөөрхөн баярлаж инээдэгсэн.

Харин ээжид нь юу тохиолдсоныг миний охин бодоод бодоод олж чадахгүй. Тийм болоод ийм ихээр шаналж байна уу даа... Миний охин бяцхан гурван үрдээ уягдаад ах эгч нар шигээ ээжийгээ хайхаар гараад явчихаж чадахгүй. Зөвхөн орой болохоор эгч рүүгээ утасдаад “Эгч ээ, ээжийн сураг гарсан уу?” гэж асууна. Хүүхдүүдээ хараад миний охин хүссэнээрээ ээжийгээ хайж ч чадахгүй, хөнгөртлөө уйлж ч чадахгүй. Ойрд охиндоо тус дэм болоогүй ч ухаан минь саруул байхад ээж нь их боддог байлаа. Охиныхоо тухай, дөнгөж хөлд орж буй нярайтай гурвын гурван хүүхэд өсгөж буй тухай, охиныхоо амьдралын тухай. Кимчи хийж явуулахаас бусдаар охиндоо туслаж чадахгүйдээ ээж нь харамсана. Миний охин хүүхдүүдээ дагуулаад хөдөө бидэн дээр ирэхдээ гутлаа тайлаад "Хөөх, би чинь өрөөсөн хоёр оймс өмсчихсөн байна шдээ” гээд инээхэд ээж нь охиноо ямар их өрөвдсөн бэ. Үргэлж цэмцийж байдаг охин минь амсхийх завгүй учраас л гар дор таарсан өрөөсөн хоёр оймс угласан болоод гэрээсээ гарахаар ухасхийжээ гэж тэгэхэд бодож билээ. Хааяа, ухаан цэлмэхэд ээж нь охиныхоо төлөө, хүүхдүүдийнх нь төлөө юу хийх ёстойгоо бодно. Тэгээд ээжид нь амьдрах хүч орно ... гэтэл бүх юм ингээд эргэчихлээ.

Охин минь, одоо ээж нь явья даа. Ээжийнхээ төлөө гуниглах хэрэггүй. Охин минь байсан болохоор ээжийнх нь амьдралын аз жаргалтай өдрүүдийг тоолж баршгүй шүү дээ.

төгсгөл дараагийн бичлэгт