Р. Акүтагава "Бурхдын инээмсэглэл" I

Р. Акүтагава "Бурхдын инээмсэглэл"
Орчуулга: Сүрэн (япон хэлнээс)

　　Хаврын нэгэн үдэш падрэ Органтино(*1) орхимжныхоо урт хормойг чирэн Нанбанжи(*2) сүмийн цэцэрлэгээр ганцаараа зугаалж явлаа. Цэцэрлэгт нарс, агар моддын дунд сарнай, чидун, лавр гэх мэт өрнө зүгийн мод ургамал тарьсан байв. Модны мөчир бүүдийн харагдах үдшийн гэрэлд дэлбээлж эхэлсэн сарнай цэцгээс үл мэдэг анхилуун үнэр ханхлана. Тэр нь цэцэрлэгийн нам гүм байдлыг японы гэх аргагүй, ер бусын дур булаам увдистай болгож байлаа.
　　Органтино ганцаар бодолд автан улаан элсэн жимээр алхана. Ром хотын Гэгээн Пётрын сүм, Лиссабоны боомт, рэбэйкагийн(*3) аялгуу, буйлсын амт, “Их эзэн, сэтгэлийн толин” (*4) дуулал... ийн олон дурсамж энэхүү улаан үст санваартны сэтгэлд нутаг усаа үгүйлэн санах гунигийг нэг л мэдэхэд авчирсан байжээ. Гунигаа сарниулахын тулд тэрээр Дэүсүгийн (Иисүс Христос) алдрыг давтан дуудав. Гэвч гуниг нь алга болох бүү хэл өмнөхөөсөө бүр илүү хүчтэй цээжийг нь давчдуулна. “Энэ орны байгаль сайхан” хэмээн Органтино гэмшингүй бодов.
　　“Энэ орны байгаль сайхан. Цаг агаар нь ч зөөлөн дулаан. Хүмүүс нь... гэхдээ энэ шар зүстэй одой нараас харууд хамаагүй дээр ч байж мэднэ. Гэвч зан чанарт нь элгэмсүү тал бий. Бас сүүлийн үед итгэгч нар ч хэдэн түм болж нэмэгдлээ. Нийслэл хотынх нь тэг голд ийм сайхан сүм хүртэл сүндэрлэн бослоо. Тэгэхээр энд амьдарна гэдэг тийм ч сайхан хэрэг биш гэлээ, бас тийм ч муухай хэрэг биш байлгүй дээ? Гэтэл би гэдэг амьтан үе үе уйтгар гунигт умбах юм. Лиссабондоо харья, энэ орноос холдъё гэж заримдаа хүснэ. Зөвхөн нутгаа санасандаа ингэж гуниглана уу? Үгүй ээ, үнэндээ Лиссабон биш байлаа ч энэ улсаас л холдож байвал хаашаа ч хамаагүй харьд очих юмсан гэж бодно. Хятад ч бай, Сиам ч бай, Энэтхэг ч бай... тэгэхээр миний уйтгар гунигийг зөвхөн нутаг усаа санагалзах сэтгэлээр тайлбарлах аргагүй нь... Би зөвхөн энэ орноос, энэ орноос л нэг өдөр ч атугай хурдхан холдохыг хүсээд байна. Гэвч... гэвч энэ орны байгаль сайхан. Бас цаг агаар нь ч зөөлөн дулаан...”
　　Органтино санаа алдав. Энэ үед түүний харц модны сүүдэрт ургах хөвдөн дээр унаж энд тэнд цайрч харагдах интоорын цэцгийн дэлбээд дээр санаандгүй тусав. Сакүра! Органтино гайхаж цочирдсон янзтай моддын хоорондох хар бараан зайг ширтэв. Тэнд дөрөв, таван дал модны дунд мөчрөө унжуулсан сакүрагийн цагаан цэцгэс зүүд зэрэглээ мэт униартан цайж байлаа.
　　- Эзэн минь өршөөж хайрла!
　　Органтино эгшин зуур загалмайгаар хэрээслэн өөрийгөө хамгаалахыг оролдов. Үнэхээр тэрхэн эгшинд үдшийн бүрэнхийд цэцэглэх унжгар сакүра (*5) түүнд төдий чинээ эвгүй, жигтэй харагдсан хэрэг. Жигтэй гэхээс энэ сакүра мод, түүнд ямар нэгэн шалтгаанаар түгшүүр төрүүлэх япон нутгийг бүхэлд нь төлөөлөх мэт санагджээ. Гэвч тэр даруй ламтан энэ бол ер бусын зүйл биш, жирийн л нэг сакүра болохыг олж харуут ичсэн аятай жуумалзаад ирсэн жимээрээ дуу гаргалгүй сулхан алхаагаар буцав.

* * * * * * * * *

　　Тэрээр гучин минутын дараа Нанбанжи сүмийн гол танхимд Дэүсүд мөргөл үйлдэж байлаа. Тэнд бүнхэрээс унжих дэнлүүнээс өөр юмгүй. Дэнлүүний гэрэлд танхимын ханын зураг дээрх Гэгээн Михаил тамын ад чөтгөртэй Моисейн цогцосыг булаацалдан тэмцэлдэнэ. Гэвч шөнийн сүүмгэр гэрлийн тусгалаас болов уу, эрэлхэг сахиусан тэнгэрийг хэлэлтгүй архиран уурлах ад чөтгөр хүртэл ердийнхөөсөө нэг л үзэсгэлэнтэй харагдана. Тэр нь тахилын ширээнд өргөсөн шинэхэн сарнай, алтан харгана цэцгийн анхилуун үнэрээс болсон ч байж мэдэх юм. Органтино тахилын ширээний ард сөгдөн сууж, тонгойсон чигтээ ийнхүү халуунаар мөргөл үйлдэж байлаа:
　　“Ивээл хайрлагч энэрэлт Дэүсү бурхан минь! Усан онгоцоор Лиссабоныг ардаа орхисноос хойш бүх амьдралаа тандаа зориулж ирлээ. Ямар ч бэрхшээл тохиолдсон байлаа, загалмайн гэгээн гэрлийг түгээхийн төлөө алхам ч арагш шантран гишгэлгүй үргэлж урагшилсаар ирсэн билээ. Энэ бүхэн ганц миний гавьяа хэрхэвч биш бөлгөө. Бүгд тэнгэрийн эзэн таны ивээл хайрын ач билээ. Харин японд амьдрахдаа миний зорьсон үйл хэчнээн хэцүү болохыг би мэдэж эхэлж байна. Энэ улсад... уул нууруудад нь ч, ой модонд нь ч, байшин эгнэсэн хотуудад нь ч, нэгэн далдын хүчин нуугдаж буй. Тэр хүчин зорьсон хэрэгт минь сэмхэн саад хийж байна. Эс тэгвээс би ямар ч шалтгаангүй ийнхүү уйтгар гунигийн ёроол уруу унана гэж үү? Харин тэр хүчин юу болохыг би ойлгож үл чадна. Ямар ч атугай тэр хүчин газрын судсаар гүйх гүний ус мэт энэ орон даяар урсан тарж байна. Юуны өмнө тэр хүчийг дарж давах хэрэгтэй, ивээлт Дэүсү минь! Нүгэлд автсан япончууд үүрд парайсогийн (диваажингийн) төгөлдөр сайхныг харах хувьгүй байж мэднэ. Үүний төлөө би хэдэн өдөр энэлэн шаналж байна. Таны үнэнч боол Органтинод зориг хатуужил хайрлагтун”
　　Энэ үед Органтинод азарган тахианы дуу сонсдох шиг санагдсан ч тэрбээр үл тоон мөргөлийн үгээ үргэлжлүүлэв:
　　“Би үйл хэргээ гүйцээхийн тулд энэ улсын уул нуруу, гол мөрөнд нуугдах тэр хүчин - магад хүний нүдэнд үл үзэгдэх, тэр сахиус савдагтай тэмцэх хэрэгтэй. Та минь Улаан тэнгисийн ёроолд Египтийн их цэргийг живүүлсэн билээ. Энэ улсын сахиус савдаг Египтийн их цэргээс доройтохгүй. Мөргөн гуйя, эртний зөн билэгчийг...”
　　Органтиногийн амнаас гарах мөргөлийн үг гэнэт тасрав. Тахилын ширээний хажууд гэнэтхэн тахиа хачин чангаар донгодох нь дуулдсан болоод тэр билээ. Органтино итгэж ядсан янзтай эргэн тойрноо тойруулж хартал түүний яг ард, цагаан сүүлээ сэгсийлгэн унжуулсан азарган тахиа тахилын ширээний дээгүүр цээжээ гэдийлгэн, дахин үүр цайсныг зарлах мэт чангаар донгодох бус уу?
　　Органтино босож харайгаад хоёр гараа сунган шувууг хөөж гаргахыг тэвдэн сандран оролдов. Гэвч хоёр, гурав гишгэснээ “Бурхан минь!” гэж амьсгаа тасалдан уулга алдаад, байсан газраа гэнэт хөшиж орхив.
　　Бүдэг харанхуй сүм хэзээ хаанаас орж ирсэн юм, тоолж баршгүй олон тахиагаар дүүрсэн байлаа. Тэд дээгүүр хөөрөн нисч, газраар хөөцөлдөн гүйх агаад ламын хараа хүрэх газар тэр аяараа тахианы залаан далай болсон байлаа.
　　-Бурхан минь, хамгаалж хайрла!
　　Органтино дахиад хэрээс татах гэв. Гэтэл яагаад ч юм гар нь бахиар хавчуулсан мэт өчүүхэн ч хөдөлсөнгүй. Аажмаар бамбарын галтай төстэй улаан гэрэл хаанаас ч юм тусч сүмийн доторхыг гэрэлтүүлэв. Органтиногийн амьсгаа нь давхцан түргэсэж, гэрэл тусахын зэрэгцээ эргэнд тойронд нь хүмүүс байгааг бүдэг бадаг ялгаж эхлэв.
　　Хүмүүсийн бараа харсаар байтал тодорлоо. Урьд өмнө үзэж хараагүй энгийн хувцастай эр, эм хүмүүс байлаа. Бүгдээрээ утсанд хэлхсэн хаш чулуун гоёлоор хүзүүгээ чимсэн агаад хөгжилтэйгээр инээлдэж байлаа. Сүмд багшрах тоолж баршгүй олон тахиа хүмүүсийн бараа тодронгуут өмнөхөөсөө бүр илүү чангаар дуулан донгодов. Энэ бүхэнтэй зэрэгцэн сүмийн хана - гэгээн Михаилын зурагтай хана - манан мэт шөнийн харанхуйд уусан алга болов. Оронд нь...

(үргэлжлэл дараагийн бичлэгт)

---------------------------------------------------

*1　Органтино – Gnecchi-Soldo Organtino (1530-1609), итали гаралтай түүхэн бодит хүн. 1570 онд японд ирээд Кёотод залмайтны шашин номолж байсан. Ода Нобүнагагийн итгэлийг олсноор 1581 онд япон дахь анхны католик сургууль байгуулсан.
*2　南蛮寺 Нанбанжи буюу Нанбандэра. Өргөн утгаараа 1549 онд загалмайтны эхний лам японд ирж, 1614 онд эрх баригч Токүгава Иэясү загалмайтны шашныг япон даяар хорих хүртэлх хугацаанд баригдсан загалмайтны модон сүмийг нийтэд нь ийнхүү нэрлэнэ. Нарийн утгаар нийслэл Кёото хотод 1576 онд баригдсан 3 давхар, япон маягийн сүмийг заана (дээрх зураг).
*3　рабейка – португаль rabeca буюу “хийл” гэдэг үгний япон дуудлага.
*4　Магтаал дууны (psalm) нэрийг махчилан орчуулав. Оросоор “Господь, зерцало души нашей”, англиар “Lord, the Mirror of my Soul”. 104-р магтаал дуу гэж тааж байгаа ч япон 讃美歌104-ийн орчуулгатай харьцуулахаар ондоо санагдаж эргэлзнэм.
*5　унжгар сакүра (итозакүра – 糸桜, шидарэзакүра – 枝垂れ桜) - уян мөчир нь уд модных шиг доош унжин саглайдаг сакүрагийн нэгэн төрөл.