Robert Frost
Stopping by Woods on a Snowy Evening
Whose woods these are I think I know,
His house is in the village though.
He will not see me stopping here,
To watch his woods fill up with snow.
My little horse must think it queer,
To stop without a farmhouse near,
Between the woods and frozen lake,
The darkest evening of the year.
He gives his harness bells a shake,
To ask if there is some mistake.
The only other sound’s the sweep,
Of easy wind and downy flake.
The woods are lovely, dark and deep,
But I have promises to keep,
And miles to go before I sleep,
And miles to go before I sleep.
Энэ их гоё шүлэг...
http://www.literature.mn/-ийн
hERERA монгол хэл рүү орчуулсныг доор толилуулж байна. Мөн орос найман хүний найман янзын орчуулга эндээс уншиж болно:
http://lib.ru/POEZIQ/FROST/stihi.txt
Хэний хэсэг тєгєл болохыг нь мэднэ
Хэрэг дээрээ эзэн нь тосгонд амьдардаг,
Хэдэн модыг нь цас нэвсийтэл дарахыг харахаар
Хэсэг саатан зогссоныг минь мэдэхгvй биз ээ.
Эргэх тооллын хамгийн харанхуй vдэш
Энгvй ой мод, хєлдсєн нуурын дунд,
Эргэн тойронд айл амьтангvй газар зогссонд
Эргэлзэн гайхахдаа морь минь
Буруу зєрvv эндүүрэл гараагvй биз гэх шиг
Буулганыхаа хонхыг vе vе сэгсэрнэ.
Будран орох цас, бужигнуулах зєєлєн салхинаас єєр
Бодол сарниаж тvвэг удах чимээ vгvй.
Гvн, тvнэр харанхуй шугуй сэтгэл татавч
Гэрээдээ тэмvvлэх аяанаа vргэлжлvvлэх учиртай,
Гvн нойрондоо авттал бээрийг туулах нь дээ
Гvн нойрондоо шургатал бээрийг туулах нь дээ.
Фростын энэ шүлгийг сайн ажиглабал бадаг бүрийн гуравдугаар мөрийн төгсгөл нь дараагийн бадгийн сүүл холбох эхлэл болж байна. Тоогоор зүйрлэбэл:
1121
2232
3343
4444
Хэрэв сүүлийн бадаг 4444 биш 4454 (5 нь ямар ч авиа байж болно) байсан бол шүлгийн сүүл холболт нэг зарчимд захирагдаж, шүлэг бүхэлдээ нэг үечлэл үүсгэнэ. Гэвч зохиолч шүлгээ үе, үечлэл үүсгэхгүй төгсгөсөн нь өөрийн ирэхгүй анхаарал татна. Сүүлийн мөрийг давтсанд хамаг учир оршиж зүгээр нэг гэртээ харьж амрах биш "амьдрал" гэдэг их аяны тухай өгүүлж буй нь, амьдралын аянаа үргэлжлүүлнэ гэж буй нь аяндаа ойлгогдоно.
Мөн "өвлийн шөнө ойн захад бодолд автах" нь шүлгийн утгын тухай давхар нэгийг хэлээд өгнө. Европын уран зохиолд ой модон дунд бодол болон дүмбийж зогсох баатар хэн билээ ? Яриан байхгүй Дантегийн “Тэнгэрлиг туульс”-ын эхлэл санаанд орно:
Midway upon the journey of our life
I found myself within a forest dark,
For the straightforward pathway had been lost.
яагаад барууны эрчүүд амьдралын тухай хөхөө өвлийн хүйтнээр хөх цасан ойн дунд бодол болох дуртай вэ гэвэл... гэхдээ далийгаад яахав.
Дашрамд хэлэхэд орос орчуулагчид шүлгийн хэмнэлийг алдагдуулахгүйг хичээсэн нь илт. Англи, орос хэлний өгүүлбэрийн бүтэц төстэй учир орчуулагчийн хүсэл бөгөөд авъяас байвал хэмнэлийг хадгалан орчуулах бүрэн боломжтой. Гэсэн хэдий ч эх шүлгийн сүүл холболтын зарчмыг зөвхөн хоёр хүн ягштал баримталсныг доор танилцуулъя. Харин англиас монгол руу орчуулахдаа хойноос нь урагшаа орчуулах тул шүлгийн хэмнэл, үечлэлийг баримталана гэдэг хэцүү. Хэцүү нь хэцүү боловч огт боломжгүй гээд орхих биш оролдох хэрэгтэй л мэт санагдана.
Остановившись у леса снежным вечером
Перевод А. Шапиро
Я знаю, чьи леса кругом,
Его неподалеку дом.
Но он не видит, как из тьмы
На снежный лес смотрю верхом.
Конь удивляется, что мы
Вдали застыли от корчмы:
Вокруг леса, озёрный лёд
И самый мрачный день зимы.
Звенящей сбруей он встряхнёт –
Спросить, не вышел ли просчёт.
И наступает тишина,
Лишь ветер хлопьями метёт.
Глубь леса дивна и темна,
Но обещаньям есть цена,
И много миль ещё до сна,
И много миль ещё до сна.
Глядя на лес снежным вечером
Перевод Т. Гутиной
Мне кажется, я знаю чей
Огромный лес, но из своей
Глуши он вряд ли различает
Меня и след моих саней.
Мою лошадку удивляет,
Что нас к жилью не приближает
Наш путь: меж лесом и прудом
Замерзшим мрак нас настигает.
Она тряхнула бубенцом,
Мол, все ли так, туда ль идем.
И вновь беззвучна тишина.
Лишь ветер ходит подо льдом.
Лес дивен: мрак и глубина.
Но обещаниям верна
Душа. И много миль до сна.
И много миль еще до сна.
